بازاریابی شبکه ای یا نتورک مارکتینگ
بازاریابی شبکه ای یا نتورک مارکتینگ
بازاریابی شبکه ای چیست؟
بازاریابی شبکه ای (Network Marketing) یا بازاریابی چند سطحی نوعی بازاریابی مبتنی بر بازاریابی دهان به دهان می‌باشد.
به زبان ساده و عمومی، بازاریابی دهان به دهان روشی از فروش است که افراد، خودشان یک محصول را به یکدیگر توصیه می‌کنند
بازاریابی چند سطحی (MLM) چیست؟
بازاریابی چند سطحی (Multi-Level Marketing) یک استراتژی بازاریابی فروش مستقیم است که در آن، بازاریاب به غیر از پاداشی که از فروش مستقیم محصول کسب می‌کند، از فروش محصول توسط افرادی که به واسطه او استخدام شده‌اند هم کسب درآمد می‌کند. افرادی که توسط بازاریاب استخدام شده‌اند ” زیر مجموعه ” او نامیده می‌شوند که می‌توانند تا چند سطح هم ادامه داشته باشند. فرد بازاریاب با داشتن زیرمجموعه های بیشتر، می‌تواند سود بیشتری کسب کند.
بازاریابی شبکه ای چگونه کار می‌کند؟
در این روش، شخص بازاریاب علاوه بر این که مستقیماً محصول را با استفاده از نمونه کالاها و خدمات به مشتری نهایی می‌فروشد، باید مشتریان دیگر را هم در فروش خود دخیل کند. بدر واقع باید دیگران را به تبلیغ کالای مورد نظر تشویق کنند. اساس کار بازاریابی شبکه ای، فروش و ارائه محصول توسط مشتریان راضی از محصول است. مهم ترین مسئله در بازاریابی شبکه ای، رضایت مشتری از محصول و تبلیغ دهانی و شفاهی محصول توسط مشتری است. در بازاریابی شبکه ای، برای راضی نگه داشتن همیشگی مشتریان، لازم است محصولاتی که به فروش می رسند کیفیت بالایی داشته باشند. از لحاظ تئوری، اگر یک شرکت در بازاریابی شبکه ای موفق باشد، می‌تواند با استفاده از رضایت مشتریان، فروش بسیار بالایی را تجربه کند.
تفاوت بازاریابی شبکه ای با بازاریابی کلاسیک
یکی از مشکلاتی که بازاریابی سنتی با آن دست به گریبان است مسئله عدم توجه مردم به تبلیغات و محصول جدید است. از هر ده محصول جدیدی که به بازار معرفی می‌شود فقط یکی به سودآوری می‌رسد. عموم افراد به تبلیغات محیطی و پیرامونی اطراف خود توجهی ندارند و اکثر مردم نیز خرید خود را بر اساس توصیه های دوستان و آشنایانی که از آن محصول راضی بوده‌اند انجام می‌دهند. بازاریابی شبکه ای قصد دارد با بهره‌برداری حداکثری از بازاریابی دهانی، بدون استفاده از تبلیغات گسترده محصولات شرکت را به فروش برساند.
تفاوت بین شرکت‌های هرمی و بازاریابی شبکه ای
به گفته‌ی کمیسیون تجارت فدرال امریکا، شرکت هرمی شرکتی است که به اعضای خود، بابت وارد کردن افراد جدید، حق کمیسیون می‌دهد. شرکت‌های هرمی هیچ محصولی نمی‌فروشند و روش کار آن‌ها به این صورت است که پول های مشتریان را در یکجا جمع می‌کنند و با آن کاری انجام نمی‌دهند. در ازای جذب افراد پول می‌دهند و بطور اجتناب ناپذیری فرو می‌ریزند. بعد از فروپاشی هرم، بجز عده‌ای که در بالای هرم هستند همه دست خالی می‌مانند و پول خود را از دست می‌دهند. عملکرد شرکت های هرمی، در اکثر کشورهای دنیا از جمله ایران غیر قانونی است.
به گفته FTCC، داشتن محصول به معنای قانونی بودن یک شرکت نیست. بعضی از شرکت های هرمی برای رد گم کردن، یک محصول در پلان خودشان قرار می‌دهند که قیمتی بسیار بالاتر از قیمت بازار آزاد دارد، چرا که هدف این شرکت ها، فروش محصول نیست. در این شرکت ها معمولاً دریافت محصول مشروط بر شرکت در پلان تجاری است و پول کسانی که به هر دلیلی نمی‌توانند یا نمی‌خواهند عضوگیری کنند، از دست می‌رود.
حکم شرعی بازاریابی شبکه ای
طبق نظر اتفاق علمای شیعه انجام بازاریابی و فروش و گرفتن پورسانت اشکالی ندارد اما اخذ پورسانت بابت فروشی که زیرمجموعه ها و زیرشاخه های شما انجام داده‌اند اشکال دارد. به بیان دیگر تنها بخشی از سود که بابت فروش کالا توسط خود شما دریافت می‌شود حلال است و باقی سود (ناشی از فروش توسط زیرمجموعه شما) محل اشکال است.
نمونه فتوای مراجع عظام تقلید نیز به ترتیب زیر است:
آیت الله مکارم شیرازی: تنها در صورتی که بازاریابی به صورت شبکه ای و زیر مجموعه‌ای نباشد و سود حاصله فقط به بازاریاب اول تعلق گیرد اشکالی ندارد و غیر آن اشکال دارد.
مقام معظم رهبری: اینگونه معامله وجه شرعی ندارد.
آیت الله سیستانی: اگر به صورت زنجیره‌ای و هرمی ادامه یابد محل اشکال است.
بنا به فتوای جمهور فقهای شیعه کسب درآمد از محل فروشی که زیرمجموعه ها و بازاریاب های دیگر انجام می‌دهند شرعاً جایز نیست و مصداق “اکل مال به باطل ” است.
برای دریافت جواب سؤالات خود در زمینه مجوز و تخلفات شرکت های بازاریابی شبکه ای میتوانید به سایت ایران هشدار مراجعه نمایید.
